Alles over Arbeidsgeluid: Metingen, Wetgeving en Bescherming
Lawaai op de werkvloer is een van de meest voorkomende beroepsrisico’s en kan leiden tot blijvende gehoorschade. Werkgevers zijn verplicht om de geluidsniveaus te meten en maatregelen te nemen om werknemers te beschermen. In deze gids bespreken we alles wat u moet weten over arbeidsgeluid, van wettelijke normen tot de beste meetmethoden en preventieve oplossingen.
Wat is arbeidsgeluid en waarom is het een probleem?
Arbeidsgeluid verwijst naar het geluid waaraan werknemers tijdens hun werkzaamheden worden blootgesteld. Hoge geluidsniveaus kunnen ernstige gevolgen hebben:
- Gehoorschade: Langdurige blootstelling aan lawaai boven 85 dB(A) kan onomkeerbare gehoorschade veroorzaken.
- Verminderde concentratie: Lawaai beïnvloedt cognitieve prestaties, verhoogt stress en kan leiden tot fouten.
- Ongevallenrisico: In luidruchtige omgevingen kunnen waarschuwingssignalen en communicatie worden gemist, wat gevaarlijke situaties kan veroorzaken.
Wettelijke normen voor arbeidsgeluid
In Nederland is de Arbowet gebaseerd op de EU-richtlijn 2003/10/EG en stelt de volgende geluidsgrenzen vast:
🔹 80 dB(A) – Lager Actieniveau
Werkgevers moeten werknemers informeren over de risico’s en preventieve gehoortesten aanbieden.
🔹 85 dB(A) – Hoger Actieniveau
Gehoorbescherming is verplicht, evenals lawaaibeperkende maatregelen.
🔹 87 dB(A) – Maximale Grenswaarde
Inclusief gehoorbescherming mag dit niveau nooit worden overschreden.
Het niet naleven van deze regels kan leiden tot boetes, aansprakelijkheidsclaims en gezondheidsproblemen bij werknemers.
Hoe meet je arbeidsgeluid?
Om een veilige werkomgeving te garanderen, is een nauwkeurige geluidsmeting essentieel. Er zijn verschillende meetmethoden:
1. Persoonlijke blootstellingsmeting
In veel werkomgevingen, vooral waar lawaai een belangrijk risico vormt, is het essentieel om niet alleen de algemene geluidsniveaus in een ruimte of op een terrein te meten, maar vooral te kijken naar de daadwerkelijke geluidsblootstelling van individuele werknemers. Dit noemen we persoonlijke blootstellingsmetingen. Hiermee wordt vastgesteld aan hoeveel geluid een medewerker werkelijk wordt blootgesteld tijdens zijn of haar werkzaamheden. Dit geeft waardevolle inzichten en vormt de basis voor het nemen van gerichte maatregelen ter bescherming van de gezondheid.
Een persoonlijke blootstellingsmeting wordt uitgevoerd met een geluidsdosismeter — een compact, draagbaar apparaat dat de werknemer tijdens de volledige werkdag bij zich draagt, meestal bevestigd aan de schouder of borst. Deze meters registreren continu de geluidsniveaus en berekenen de dagelijkse dosis en eventuele piekbelastingen. Zeker in omgevingen waar medewerkers veel bewegen of van locatie wisselen, bieden persoonlijke metingen een betrouwbaarder beeld dan vaste geluidsmetingen.
Waarom persoonlijke blootstellingsmeting?
- Inzicht in individuele geluidsbelasting
- Betrouwbaar bij mobiele en wisselende werkplekken
- Real-time waarschuwingen bij overschrijdingen
- Volledige dagregistratie inclusief pieken en gemiddelden
- Basis voor gerichte maatregelen en bescherming
Casella dBadge2
De Casella dBadge2 is een veelzijdige en draadloze geluidsdosimeter, ontworpen voor persoonlijke geluidsmetingen in industriële en bouwomgevingen. Dankzij Bluetooth-communicatie kan de gebruiker live de meetgegevens bekijken via een mobiele app. Uiteraard is de dBadge2 ook volledig operationeel zonder gebruik te maken van de smartphone app. Bij het overschrijden van ingestelde grenswaarden kan de dBadge2 een visueel alarm geven. Dit lichtgewicht, robuuste apparaat is eenvoudig aan kleding of PBM’s te bevestigen en registreert nauwkeurig de dagelijkse geluidsdosis en piekwaarden. Eveneens is deze geluidsdosismeter ATEX gecertificeerd voor zowel gas- als stofexplosie.
TSI/Casella OmniWear Noise
De OmniWear Noise is een innovatieve, persoonlijke geluidsdosismeter die direct feedback geeft aan de gebruiker via een subtiele trilling wanneer een geluidsgrens wordt overschreden. Deze compacte monitor is in 2025 geintroduceerd, met een uniek minimalistisch design. Door factoren zoals een LCD display, knoppen, of uitgebreide functies weg te laten wordt de prijs van deze dosimeters laag gehouden en kunnen zelfs partijen met een kleinere portemonnee profiteren van professionele dosimetrie. De gegevens worden namelijk intern opgeslagen en zijn eenvoudig uit te lezen doormiddel van een bluetooth verbining via een app of dashboard, waarmee werkgevers en preventiemedewerkers inzicht krijgen in de geluidsblootstelling per medewerker.
2. Handmatige geluidsmetingen
Naast persoonlijke blootstellingsmetingen is het regelmatig uitvoeren van handmatige geluidsmetingen een belangrijke methode om geluidsniveaus op de werkplek of in de omgeving vast te leggen. Dit gebeurt met een handheld geluidsmeter, ook wel een sound level meter genoemd. Deze compacte, draagbare meters worden gebruikt om snel en nauwkeurig geluidsniveaus te meten op specifieke punten en momenten.
Handmatige metingen zijn ideaal om:
- Lawaaiige bronnen te lokaliseren
- Momentopnames van geluidsniveaus te maken
- Vergelijkingen tussen verschillende werkplekken te doen
- Direct inzicht te krijgen bij klachten of incidenten
- Te controleren of maatregelen effectief zijn
Een meting wordt uitgevoerd door de geluidsmeter op oorhoogte van de medewerker te houden, op de plek waar deze zich normaal bevindt tijdens het werk. Er wordt meestal gemeten in decibel A (dB(A)) volgens de norm ISO 9612. Voor bepaalde situaties worden ook piekwaarden (dB(C)) geregistreerd. Het is belangrijk om hierbij verschillende meetmomenten en locaties te kiezen, zodat er een representatief beeld ontstaat.
Svantek SV 973A
De Svantek SV 973A is een compacte en nauwkeurige klasse 2 geluidsmeter, ideaal voor handmatige geluidsmetingen in zowel industriële omgevingen als op de werkplek. Dankzij het lichte en robuuste ontwerp is de SV 973A geluidmeter eenvoudig mee te nemen en te bedienen met één hand. Het heldere kleurendisplay toont direct de actuele geluidsniveaus, waaronder dB(A), dB(C) en piekwaarden. De SV 973A beschikt over een interne geheugenfunctie voor het opslaan van meetgegevens, die later via de bijbehorende software kunnen worden uitgelezen en geanalyseerd. Dit maakt deze geluidsmeter uitermate geschikt voor inspecties, geluidsrapportages en het controleren van naleving van geluidsnormen. Dankzij de eenvoudige bediening en betrouwbare prestaties is de Svantek SV 973 een uitstekende keuze voor iedereen die regelmatig handmatige geluidsmetingen uitvoert.
Casella CEL-63x
De Casella CEL-63x is een veelzijdige klasse 2 geluidsmeter, ontwikkeld voor nauwkeurige handmatige geluidsmetingen in werkomgevingen en omgevingsmetingen. Deze meter beschikt over een helder kleurendisplay en een gebruiksvriendelijke interface, waarmee meetresultaten snel en duidelijk af te lezen zijn. De CEL-63x voldoet aan de eisen van internationale normen en biedt uitgebreide meetmogelijkheden, waaronder geluidsdrukniveaus (Lp), piekwaarden, en tijdgewogen gemiddelden (Leq). Met de ingebouwde datalogger kunnen meetgegevens automatisch worden opgeslagen voor latere analyse met de meegeleverde software. De Casella CEL-63x is bij uitstek geschikt voor toepassingen in de bouw, industrie, en milieu-inspecties, waarbij een betrouwbare en gebruiksvriendelijke geluidsmeter van klasse 2 volstaat.
3. Stationaire of Semi-stationaire Geluidsmetingen bij Arbolawaai
Voor het langdurig en continu monitoren van geluid op de werkplek kunnen ten slotte stationaire of semi-stationaire geluidsmetingen toegepast. Dit type meting is ideaal wanneer je continu inzicht wilt hebben in het geluidsniveau binnen een fabriekshal, op een bouwplaats of in een andere werkomgeving waar werknemers langdurig aan geluid worden blootgesteld.
Deze meetsystemen registreren real-time geluidsniveaus en kunnen automatisch signaleren wanneer vooraf ingestelde grenswaarden worden overschreden. Dit maakt het mogelijk om direct maatregelen te treffen bij te hoge blootstelling, bijvoorbeeld door het inschakelen van extra gehoorbescherming, het aanpassen van werkroosters of het beperken van de blootstellingsduur. Daarnaast leveren deze metingen waardevolle informatie voor de RI&E (Risico-inventarisatie & -evaluatie) en het arbobeleid binnen een organisatie.
Waarom kiezen voor stationaire metingen bij arbolawaai?
Deze systemen zorgen voor een objectieve, continue registratie van geluidsblootstelling, waardoor trends, pieken en langdurige overschrijdingen snel zichtbaar worden. Dit maakt het mogelijk om risico’s effectief te beheersen en te voldoen aan de verplichtingen vanuit de Arbowet en Arbobesluit.
Voordelen van een (semi-) stationaire geluidsmeter zijn:
- Je hebt continu inzicht in het geluidsniveau en grensoverschrijdingen. Tijdens handmatige metingen en/of dosimetrie heb je slechts een momentopname van een bepaalde periode.
- Directe real-time alarmering in geval van grensoverschrijdingen.
- Optioneel koppelbaar aan stoplicht systeem, of andere indicators om geluidsniveau's op bepaalde locaties direct visueel te maken.
Effectieve maatregelen om geluid te verminderen
Naast meten, is het belangrijk om lawaai actief te reduceren. Dit kan op verschillende manieren:
Persoonlijke gehoorbescherming
- Otoplastieken of oorkappen met de juiste demping voor de specifieke werkomgeving.
Technische maatregelen
- Gebruik van stillere machines of geluidsabsorberende materialen.
Organisatorische maatregelen
- Werkroosters aanpassen om blootstellingsduur te verkorten.
Voorkom gehoorschade en voldoe aan de wetgeving
Door regelmatig geluidsmetingen uit te voeren en preventieve maatregelen te nemen, beschermt u uw werknemers en voorkomt u boetes. Wilt u advies over de juiste meetapparatuur en oplossingen?
Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend advies of een offerte.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Nee, maar vanaf 80 dB(A) moet de werkgever deze wel beschikbaar stellen. Bij 85 dB(A) wordt gehoorbescherming verplicht.
Dit hangt af van de werkomgeving. In omgevingen met continu lawaai wordt jaarlijks meten aanbevolen. Bij sporadische geluidspieken kan een periodieke controle volstaan.
Dit hangt af van de gemeten geluidsniveaus. Gehoorbescherming moet voldoende demping bieden zonder het gehoor volledig af te sluiten, zodat waarschuwingssignalen nog hoorbaar zijn.
